Steven C. Hayes’in “Özgürleşmiş Bir Zihin: Önemli Olana Yönelmek” Kitabı Üzerine

Haberler - 3 Şubat 2025

Steven C. Hayes, 40’ı aşkın kitabı ve 500’den fazla akademik makalesi olan bir klinik psikoloji doktorudur. Son yıllarda, dünyada ve ülkemizde ilgi gören ve ACT olarak bilinen “Kabul ve Kararlılık Terapisi”nin kurucusudur. Hayes’in kaleme aldığı, henüz Türkçe’ye çevrilmeyen, bu kitap, ACT yaklaşımının temel ilkeleri ve felsefesi üzerine temellendirilmiştir. Üçüncü dalga davranışçı terapi ekolleri içerisinde yer alan ACT, psikolojik esnekliği temel alır. Hayes, öncüsü olduğu ACT’i, “En nihayetinde, ACT psikolojik esneklikten ibarettir!” ifadesi ile tanımlıyor.

Bu kitap, hem psikoterapistlere bir uygulama rehberi olabilecek niteliktedir; hem de kaygı, depresyon gibi psikolojik problemlerden, fizyolojik rahatsızlıklar ile baş etmek, manevi iyilik hali gibi hayatın içinden meselelere kadar geniş bir yelpazede kişilere yardımcı olacak bir kitap olarak yazılmıştır. Hayes, kendi hayatından ve danışanlarının terapi sürecinden örnekler ile anlattığı teorik meseleleri tutkulu anlatımıyla daha anlaşılır hale getirmiş; yer yer kullandığı esprili dili ile okuyucunun dikkatini diri tutmayı başarmıştır. Bilimsel araştırma sonuçlarına dayanan uygulamaları içeriyor olması, bu kitabı diğer kendine yardım kitaplarından farklı kılıyor. Kitabı okuyan kişiler, hayatlarında yaşadıkları bir probleme ilişkin bilimsel olarak işe yararlığı kanıtlanmış uygulamaları kendi hayatlarına adapte edebilir. Hatta, Hayes, faydalandıkları uygulamaları bir araya getirerek kendilerine özgü bir “ACT Uygulama Rehberi” oluşturabilmeleri için okuyuculara yol gösteriyor.

Kitap, üç ana bölümden oluşuyor. Birinci bölümde, modern dünyanın paradoksu, psikolojik katılık ve esneklik, düşüncelerin işleyişi, dönüş noktaları (pivot), diğer terapi ekolleri ile ACT arasındaki farklılıklar gibi konular ele alınıyor. Okuyucuya, ACT yaklaşımına ilişkin daha teorik bir altyapı sunuluyor. İkinci bölüm, ilk bölümde sözü geçen psikolojik esnekliğin geliştirilmesi için gerekli altı dönüş noktasını (pivots) içeren esneklik beceri seti detaylı bir şekilde anlatılıyor. Bu bölümde, becerileri edinmeyi sağlayacak uygulamalara yer veriliyor. Kitabın üçüncü bölümünde ise, Hayes ACT prensipleri ve uygulamalarını hayatın farklı alanlarına nasıl adapte edilebileceği ile ilgili fikirler sunuyor. Fizyolojik rahatsızlıklarla baş etmekten manevi iyilik haline kadar hayatın içinden birçok meselede psikolojik esneklik kazanmanın yollarını anlatıyor.

Yazının devamı için…

https://kemalsayar.com/haftanin-yazisi/ozgur-bir-zihin